De bundel ‘Rouwen tussen Eb en Vloed’ van Anne Remijn is een neerslag van haar ervaringen als rouwbegeleider. Fragmenten van gesprekken en bespiegelingen verwerkt ze in gedichten. Metaforen van de zee dragen de bundel. De gedichten omvatten de tijd voor het overlijden, de eerste fase daarna, als de pijn rauw is en de emoties elkaar snel opvolgen, tot een terugblik op de lange reis, afgelegd langs de vloedlijn. Ze geven zo ook een beeld van ervaringen van sterfelijkheid.
De kracht van de bundel zit in de herkenbaarheid van de ervaringen. Onopgesmukte korte zinnen, directe beschrijvingen, waardoor de gedichten fijn zijn om naar te luisteren. Vooral de beschrijvingen van alledaagse waarneming komen binnen. Een overleden kind wordt ‘nooit te groot voor deze kleren’. Een overleden geliefde is door de omgeving alweer ‘naar de bieb’ gebracht, terwijl het boek voor de naasten niet gesloten kan worden.
De gedichten over een stervende geliefde kondigen de komende scheiding aan, zoals de waarneming aan een sterfbed ‘hoe je al niet meer van hier bent /en steeds meer van daar’. Een herkenbare ervaring voor wie bij een sterfbed aanwezig is geweest, is ‘Waken’:
Waken
is wachten
is verstillen, vertragen
stilstaan bij wat was
wat voorbij is
Buiten dit waken
heerst een andere orde
een ander tempo
Waken
is een vacuüm
in de tijd
Is wachten
op het afscheid
beleven wat is
Waken
is leven
zonder kalender
sterven
kent zijn eigen tijd
Schurende woorden zijn scherp getroffen, zoals ‘waakhond’ voor iemand die een stervende geliefde aan niemand anders wil overlaten, en de onontkoombaarheid die voelbaar is ‘als ik jouw kenteken op mijn naam zet’. Maar ook hier vallen de treffende alledaagse ervaringen van liefde op, liefde die door het verdriet heen voelbaar wordt. ‘Jij bent in mijn sokken / in jouw lievelingskleur’. Ruimte voor hernieuwde verbinding, zoals in het gedicht ‘Bellenblazen’:
Ik zing ons eigen liedje
helemaal voor jou alleen
en in elke bel
stop ik een kusje
Het verlangen naar een overleden dierbare blijft, ook als de ‘ik’ na een langere periode terugkeert naar zee. Daar ziet de ‘ik’ blauw, wit en gele schitteringen op het water. Herinneringen?
‘-of ben jij dat, vanuit de hemel?’
Een boek dat voor iedereen die zich bezint op ervaringen van dood en leven iets te bieden heeft.
Anne Remijn: Rouwen tussen Eb en Vloed
Uitgeverij Eigenzinnig, Tolbert
ISBN 9789463900133