Toen filosoof Friedrich Nietzsche aan het eind van de negentiende eeuw de ‘dwaas’ liet zeggen dat God dood is, vroeg hij zich meteen af hoe de mens dat zal overleven. Kun je leven zonder God? Kun je leven met de gedachte dat met de dood alles voorbij is? Uit onderzoek blijkt dat in Nederland 17% zich atheïst noemt. Voor atheïsten is er geen God en dus ook geen leven na de dood, op welke manier dan ook. Hoe gaan zij om met de dood?
Net als ieder mens hebben ook atheïsten angst voor de dood. Omdat de dood in de ogen van atheïsten het einde van het menselijk leven is, richten zij zich zeer sterk op de kwaliteit van het leven hier en nu. Er bestaan uiteraard atheïsten die dat invullen met een leven waarin genot en plezier de enige doelen zijn. De meeste overtuigde atheïsten ontwikkelen echter een visie op het leven waarin ze belangrijke waarden, zoals liefde en zorg voor de toekomst nastreven. Ze noemen zich daarom vaak ‘humanisten’- hoewel deze term ook voor gelovigen gebruikt kan worden.
In hun omgaan met de dood staat ‘aanvaarding’ centraal. Die filosofische categorie gaf ook Nietzsche al aan. De dood is onontkoombaar, daarom moet je met de eindigheid leven.
Ook atheïsten kennen rituelen bij de uitvaart. Daarin staan de overledene en de nabestaanden centraal. Daarom zijn het geen vaststaande rituelen maar creatieve vormen van afscheid nemen. Ze moedigen mensen ook aan om vooraf over hun uitvaart na te denken. Dat heeft te maken met het belang dat ze hechten aan zelfbeschikking.