Er zijn van die ontmoetingen die je altijd bij zullen blijven. Aan het eind van een drukke donderdag reis ik naar Rozendaal waar het Leger des Heils ooit het eerste hospice van Nederland begon.
Doodziekte mensen kunnen daar sterven met persoonlijke aandacht en goede zorg die er op gericht zijn om de pijn te verzachten en op serene wijze te sterven. Ik vertel daar over mijn ervaringen rond het levenseinde en luister naar persoonlijke verhalen van vrijwilligers, verpleegkundigen en naaste familie.
Als de avond voorbij is, komt er een vrouw naar me toe. Ze vertelt dat ze moeder van twee overleden kinderen is. Haar dochter stierf toen ze één jaar oud was. Haar zoon liet het leven bij de geboorte. En toen alles voorgoed donker leek, mocht ze bevallen van een gezonde tweeling, een dochter en een zoon. Ze vertelde wel heel veel tegelijk en ik vroeg haar of ze dit verhaal op papier wilde zetten. De volgende dag ontving ik een lange mail waarin ze uitlegde wat de dood van haar kinderen voor haar betekend had. Het had haar leven bepaald, schreef ze. Het sterven van haar kinderen had haar door alle pijn en verdriet heen bewust gemaakt van de taak die ze in het leven blijkbaar had. Ze werd actief voor de vereniging van ouders van overleden kinderen, ze deed dat uit naam van haar overleden kinderen. En daarom werkt ze nu in het oudste hospice van Nederland, Rozenheuvel, in de bossen bij Arnhem.
Het sterven van haar kinderen was zinloos geweest wanneer ze daar niets mee had gedaan. Sterker nog, die pijnlijke dood en dat niet te bevatten lijden van haar kinderen hadden het beste in haar wakker gemaakt, voegde ze eraan toe. En dat beste was en is de opdracht om in naam van haar kinderen present te zijn op de belangrijkste momenten in het leven van anderen. Ze wil erbij zijn als anderen dat nodig hebben. Of zoals ze zelf schrijft: we hebben voor alle belangrijke momenten in het leven getuigen nodig. Dat wil zij zelf dan ook zijn, een getuige die niets doet maar er gewoon is voor de ander.
Leo Fijen, lid van het Comité van Aanbeveling van het Landelijk Expertisecentrum Sterven, is historicus, hoofd journalistiek en hoofd levensbeschouwing van KRO-NCRV. Auteur van veelgelezen boeken, o.a. over sterven en dood.
Deze column verscheen eerder in het KRO Magazine juli 2016.