BLOG Machteld Huber – nr. 12
Bezinnen in de zomer: Waar hebben mensen spijt van aan het eind van hun leven?
Deze keer wil ik het even niet hebben over het ‘huizen-wissel-project’ dat langzaam vordert, maar waar ik inmiddels dit hele jaar voor heb uitgetrokken. Dus dat komt later nog wel weer eens langs. Nee, in deze laatste blog voor de zomervakantie vind ik het wel passen om aandacht te besteden aan de thema’s waar mensen op hun sterfbed vaak spijt van hebben. De komende zomerperiode is immers wel een mooi moment om je eens rustig af te vragen hoe het in jouw eigen leven met die onderwerpen gesteld is.
Een Top 5
De vijf belangrijkste van spijtthema’s zijn beschreven door de Australische palliatieve verpleegkundige Bronnie Ware in haar Engelse boek ‘The Top Five Regrets of the Dying’, dat in het Nederlands is uitgegeven als ‘Als ik het leven over mocht doen – Een jonge vrouw op zoek naar de vijf belangrijkste levenslessen’. Bronnie Ware baseert zich op haar jarenlange ervaring van gesprekken met mensen in hun laatste dagen. Enerzijds vertellen mensen over ervaringen waar ze dankbaar op terugkijken, maar spijt hebben ze vooral van dingen die ze níet hebben gedaan.
Dit zijn die vijf vaakst genoemde thema’s
Had ik maar meer mijn eigen weg gekozen en niet het leven geleid dat anderen van mij verwachtten. Juist als het levenseinde nabij is, realiseren mensen zich welke dromen en idealen ze eigenlijk altijd hadden en niet geprobeerd hebben waar te maken. Dit, omdat ze zich bij keuzes in het leven hebben laten beïnvloeden door de mening van anderen. Maar nu is het te laat….
Had ik maar niet zo hard gewerkt. Mensen beseffen dat ze het opgroeien van hun kinderen eigenlijk gemist hebben en achteraf gezien te weinig aandacht hebben besteed aan de kameraadschap met hun partner. Veel mannen vertelden Bronnie Ware spijt te hebben dat ze het grootste deel van hun leven werkend hadden doorgebracht, gericht op veel verdienen om er een dure levensstijl op na te kunnen houden. Achteraf realiseren ze zich dat meer ruimte scheppen in hun leven, hen gelukkiger zou hebben gemaakt.
Had ik mijn gevoelens maar vaker getoond en uitgesproken. Veel mensen willen de kans op ruzie met anderen vermijden en stoppen hun gevoelens weg en uiten die niet. Dat betekent dat ze ook positieve gevoelens minder intens beleven en eigenlijk emotioneel een afgevlakt bestaan leidden. Juist bij het naderende levenseinde kunnen mensen hun opgekropte frustraties en bitterheid duidelijk beleven en spijt hebben dat ze niet de moed hebben gehad zich uit te spreken en wellicht daarmee relaties zelfs hadden kunnen verbeteren.
Had ik mijn vriendschappen maar meer verzorgd. In de fase van het naderende levenseinde telt uiteindelijk alleen nog liefde en vriendschap. Juist dan realiseren mensen zich vaak dat ze oude vriendschappen hebben laten verwateren en niet onderhouden, omdat ze zo druk waren met de alledaagse dingen van hun leven. Juist in die laatste dagen is er dan niet meer een goede vriend die nabij kan zijn.
Had ik mijzelf maar meer toegestaan om gelukkig te zijn. In de laatste levensfase realiseren mensen zich vaak dat genieten van dingen een keuze is. Eigenlijk weten ze heel goed wat hen écht gelukkig maakt, maar hebben ze daar te weinig tijd en aandacht aan besteed. En hebben zichzelf verteld dat het wel goed was zoals het leven ging, druk-druk als het was. Kiezen voor authentiek zijn en écht genieten en écht oprecht lachen kwam er niet van. Daar hebben ze achteraf dan écht spijt van.
Bronnie Ware noemt deze spijtthema’s levenslessen en dat herken ik en daarom beschrijf ik ze graag.
Ik neem mij voor om in de komende vakantie mijzelf weer eens tegen het licht te houden vanuit deze onderwerpen en mijzelf af te vragen of ik nog keuzes wil bijstellen? Ik weet er zó al één…!
Ik wens u een heerlijke zomer toe!
Machteld Huber, voormalig huisarts en onderzoeker. Ontwikkelde het brede begrip Positieve Gezondheid, waarbij zingeving centraal staat. Zij volgt haar eigen ‘laatste 1.000 dagen project’ en deelt haar belevenissen in periodieke blogs op de website van het Landelijk Expertisecentrum Sterven
Ben je benieuwd naar eerdere blogs van Machteld, lees ze hier.