“Ik ben niet bij de dood van mijn vader geweest. Dat wilde ik ook niet, dat was een keuze. Mijn vader was redelijk gewelddadig en ik was nog steeds bang. Ik was bang dat hij me weer iets aan zou doen. Het was wel heel erg om zo’n beslissing te moeten nemen. Aan mijn zusje vroeg hij, steeds naar de deur kijkend: ‘Weet ze het, weet ze het?’ Maar ik kwam niet, want ik was veel te bang. Maar achteraf gezien vond ik het verschrikkelijk dat ik er niet ben geweest. Dat was heel moeilijk. Ik ben daar heel veel mee bezig geweest.”
Via de klanken
Aan het woord is Ina over haar traumatische ervaringen die onoverkomelijk leken, tot zij een besluit nam. “Ik kon niet anders. Dat is zeker. Daarna ben ik heel diep gaan luisteren: hoe het zo gekomen is, hoe hij zo geworden was. Ik heb het levensverhaal van mijn vader opgetekend nadat hij was overleden. Door te luisteren naar hem. Ik erfde een plaat van hem, Ein Deutsches Requiem van Brahms en toen ik de eerste tonen hoorde, begon ik verschrikkelijk te huilen. ‘Dit kan niet, dit kan niet.’ Maar ik heb die plaat steeds weer opgezet en gedacht: hoe kan dat nou? Dat deze man, deze gewelddadige man, eigenlijk een verschrikking, van dit soort muziek hield? Dat paste niet bij elkaar. Ik stemde me via de klanken van die muziek af op mijn vader. Ik kon hem bijna voelen en toen begon hij te ‘vertellen’. Hoe dat kan, weet ik niet. Hij was blijkbaar ontzettend bang om dood te gaan. Zo zie ik hem ook voor me, dat hij zich vasthoudt aan het bed. Hij was ook religieus geworden en stortte geld op de rekening van de Kerk. Bang voor de dood, zo van: ik word ter verantwoording geroepen. Dus er is een grote strijd geweest. Vreselijk.
Wezenlijke ervaring
Na zijn dood was het een beetje veiliger, er was geen fysieke angst meer. Ik moest helemaal voorbij mijn oordeel. Dus als hij iets ‘vertelde’, dacht ik: ja maar … en had ik zin om te slaan, maar dan moest ik iedere keer weer terug: ‘Ina, houd je kop, houd je kop.’ Net zo lang tot ik het aan kon horen. Dat is een heel wezenlijke ervaring geweest. Ik ben er ook verschrikkelijk blij mee dat ik het heb gedaan. Dat ik steeds weer terug ben gegaan en uiteindelijk toch ook de liefde bereikte die ik voor hem voelde maar die ik niet meer kende. Ik kan nu zeggen: ‘Ja, ik houd van die man.’ En dat ontroert me nog steeds.”
Uit: In het licht van sterven. Ervaringen op de grens van leven en dood. Ineke Koedam