‘In het geval ik besmet ben met het Corona-virus en om te overleven beademd moet worden op de IC dan deel ik hierbij mee dat ik dat niet wil. Een goede verzorging door liefdevolle palliatieve zorg is wat mij voor ogen staat.’
Vrede in het hart
Het zijn de woorden van mevrouw Visser. Zij verklaarde schriftelijk dit met volle overtuiging te zeggen en het met haar drie dochters én de huisarts te hebben besproken. Haar huisarts vond het een wijs besluit.
Bekend is dat een nare ervaring aan het sterfbed van een naaste jaren later nog tot veel angst, pijn en verdriet kan leiden. Andersom geldt het ook. Het in wederzijdse nabijheid toegroeien naar het levenseinde van een dierbare helpt nabestaanden het leven weer gemakkelijker op te pakken. Gevoelens van verbondenheid en dankbaarheid brengen vrede in het hart en kunnen naast gevoelens van gemis en verdriet bestaan. Sterven is een diepmenselijke en intieme ervaring. Zij die het leven afronden en zich voorbereiden op de dood, zijn innerlijk in een kostbaar en wezenlijk proces verwikkeld. Voor naasten is een sterfbed van een dierbare eveneens een betekenisvolle tijd waarin de balans wordt opgemaakt van misschien wel een leven lang samen. Uit onderzoek weten wij dat bij 44% van de Nederlanders, dat ooit een stervensproces meemaakte, de impact veel hoger was dan men aanvankelijk dacht. Een belangrijk gegeven in deze tijd waarin met name ouderen met een zwakke gezondheid meer kans maken om erg ziek te worden en te overlijden door corona. Overlijden mensen in een ziekenhuis of op een intensive care dan is de impact van een sterfbed nog groter. Sterven onder deze omstandigheden is een overrompelende en traumatische ervaring voor de patiënt en zijn of haar naasten.
Ouderen maken zich zorgen
Wij hebben veel te danken aan de medische wetenschap. De uitvinding van penicilline zorgde ervoor dat tal van infectieziektes werden uitgebannen. In heel veel opzichten is de medische ontwikkeling een zegen. Het is ook de medische wetenschap die ervoor zorgde dat we steeds ouder worden. Vandaag de dag is het al lang geen nieuwsfeit meer dat uiteenlopende ouderdomsklachten zich opstapelen. Bekend is dat de mensen die sterven aan corona allemaal onderliggende ziekten hebben. Bijvoorbeeld hartproblemen, een longziekte, kanker, dementie of ouderdomsklachten. Nu ouderen en kwetsbare mensen dringend geadviseerd worden om na te denken of zij wel beademd willen worden op de intensive care als zij besmet raken met het coronavirus, neemt de onrust toe. ‘Tel ik nog wel mee? Krijg ik wel de juiste behandeling? Kan ik nog wel naar de intensive care als dat nodig is?’ Ouderen maken zich zorgen.
Uw wensen bespreken
Veel mensen vinden het moeilijk om over het levenseinde te spreken. Toch is het goed om na te denken over uw wensen mocht u erg ziek worden en misschien komen te overlijden. Misschien heeft u er als eens over nagedacht of u naar een ziekenhuis wilt en of u wel of niet gereanimeerd wilt worden. Vandaag de dag is het ook belangrijk om na te denken of u wel beademd zou willen worden op de intensive care als u met het coronavirus besmet bent. Vertel het aan uw naasten en aan uw huisarts. Daarbij is het belangrijk te bedenken dat de juiste behandeling niet per se een opname is op de intensive care. Voor corona bestaat nog geen behandeling. Een opname op de intensive care biedt dan ook geen genezing. Wel is het een stressvolle en eenzame tijd. De kans om weer op hetzelfde niveau terug te komen is voor ouderen heel klein en het risico op overlijden is reëel. Patiënten kunnen te maken krijgen met angsten, depressie, cognitieve achteruitgang en fysieke klachten.
Tijdens een bezoek aan een POW WOW in Amerika vertelde een oude Indiaanse dame me dat ik nog 29 jaar te leven had. Een POW WOW is een feestelijke Indiaanse bijeenkomst waar gezongen, gedanst en muziek gemaakt wordt om de Indiaanse tradities voor volgende generaties te bewaren. Ik was 58. Als dat in een redelijk goede gezondheid zou kunnen dan is dat geen slecht vooruitzicht dacht ik toen. Ik word dus 87 jaar.
Maar nu is het 2020 en de wereld ziet er ineens een beetje anders uit. Het zou zo kunnen zijn dat het Corona-virus roet in het eten gaat gooien.
Een paar weken geleden ben ik 82 jaar geworden Op dit moment is er niets aan de hand maar ik val met mijn 82 jaar in een risicogroep, en ook al denk ik dat mijn biologische leeftijd een aantal jaren minder aangeeft, dan nog val ik in de risicogroep. Tel daarbij op dat mijn longen vanaf mijn twintigste, toen ik anderhalf jaar gekuurd heb vanwege TBC, niet optimaal functioneren dan zijn mijn kansen op dit moment niet optimaal om de 87 jaar te halen.
Een paar jaar geleden heb ik al besloten om niet gereanimeerd te willen worden bij een ernstige (hart) aandoening. Daar wil ik nu het volgende aan toevoegen:
In het geval ik besmet ben met het Corona-virus en om te overleven beademd moet worden op de IC dan deel ik hierbij mee dat ik dat niet wil. Een goede verzorging door liefdevolle palliatieve zorg is wat mij voor ogen staat. Ik zeg dit met volle overtuiging, heb dit met mijn drie dochters besproken en mijn huisarts laten weten.
Mevrouw B. Visser
Een zwakke gezondheid en corona
Als uw huisarts denkt dat u corona heeft, zal hij of zij met u bespreken wat het beste is in uw situatie. U kunt thuis behandeld worden, in het ziekenhuis of in een verpleeghuis. Er ontstaan ook nieuwe initiatieven zoals speciale coronahospices in sommige hotelketens. In het ziekenhuis wordt u verzorgd door artsen en verpleegkundigen. Zij dragen beschermende kleding en u wordt zo min mogelijk aangeraakt. Als u in het ziekenhuis wordt opgenomen mag er geen familie meer bij u zijn. Dat is voor de meeste mensen heel moeilijk. Overlijden in het ziekenhuis met corona is een eenzaam proces. In het ziekenhuis kunt u zuurstof krijgen en als het nodig is wordt u op de intensive care beademd. De dokter zal zo goed mogelijk bepalen of dit wel de juiste behandeling voor u is. Dat heeft vooral te maken met de te verwachten kwaliteit van leven na een opname. Herstel duurt lang en sommige mensen herstellen niet meer goed of overlijden alsnog. Thuisblijven betekent dat er iemand bij u mag zijn. Soms kan zuurstof gegeven worden zodat u zich minder benauwd voelt. Ook kunnen pijnstillers en morfine worden gegeven. Als de verwachting bestaat dat u komt te overlijden en pijn en benauwdheid kunnen niet bestreden worden dan kan de huisarts ervoor zorgen dat u palliatieve sedatie krijgt. Uw bewustzijn wordt dan zodanig verlaagd dat u geen last meer heeft van uw klachten. Als u thuis niet verzorgd kunt worden omdat u geen familie om u heen heeft dan is opname in een verpleeghuis of hospice mogelijk.
Kwaliteit van leven voor iedere stervende
De missie van het Landelijk Expertisecentrum Sterven is het leveren van een bijdrage aan de kwaliteit van leven van iedere stervende door het bevorderen van kennis en wijsheid over sterven en door inzicht te geven in de gelaagdheid van het stervensproces. De Stichting is er voor iedereen, ongeacht religie of levensbeschouwing en wil een positieve bijdrage leveren aan verandering van de stervenscultuur in Nederland. Ieder jaar op 24 mei vraagt het Landelijk Expertisecentrum Sterven speciale aandacht voor sterven om de bewustwording, van dit kostbare en wezenlijke proces van ieder mens, te vergroten.
Hulplijn Landelijk Expertisecentrum Sterven
Maakt u zich zorgen, zoekt u een luisterend oor of wilt u weten wat u mogelijk te wachten staat? Bel dan 085 76 09 855 of bezoek onze website; onze stervensbegeleiders staan voor u klaar.