Het ‘gewone’ sterven moet veel meer aandacht krijgen van de politiek, zeker nu door de vergrijzing het aantal mensen dat overlijdt gaat toenemen. Op dit moment gaat de discussie te vaak over euthanasie en ‘voltooid leven’.
Gerard Beverdam, Den Haag 28 oktober 2020
·
Dat heeft het Landelijk Expertisecentrum Sterven dinsdagmiddag bepleit in een petitie aan de Tweede Kamer. ‘Door de nadruk in politiek en media op euthanasie en de voltooidleven-discussie, ontstaat een verkeerd beeld over het sterven’, zegt voorzitter Ineke Visser van het expertisecentrum. ‘Mensen denken daardoor al snel dat elke stervensfase gepaard gaat met uitzichtloos en ondraaglijk lijden, en dat zij daarom een keuze móéten maken over hoe zij willen sterven. Maar dat is niet zo.’ Door het debat over ‘voltooid leven’ zouden ouderen zich kunnen afvragen of het misschien beter is dat ze er niet meer zijn, zegt Visser. ‘Die vraag geeft onrust en ontneemt Nederlanders op den duur de vrije keuze voor een “gewoon” sterfbed, terwijl mensen daar alle recht op hebben.’
Het Landelijk Expertisecentrum Sterven is een non-profitorganisatie die kennis wil verspreiden over het sterven. Het centrum verzorgt bijvoorbeeld post-hbo-opleidingen, maar kan ook benaderd worden met vragen. Visser is initiatiefnemer van het centrum – dat bijna vijf jaar bestaat – en werkte eerder in de hospicezorg. ‘Het sterven is steeds meer een gemedicaliseerd proces geworden, slechts gericht op het wegnemen van fysiek ongemak en pijn. Maar we moeten er ook oog voor hebben dat het sterven een kostbaar proces kan zijn, waarin mensen dichter bij elkaar komen, en er ook ruimte is voor liefde en dankbaarheid.’
Ondanks dat het aantal euthanasiezaken toeneemt, overlijdt ook in Nederland verreweg het grootste deel van de mensen zónder ingrijpen. ‘Wij willen mensen met een actieve doodswens niet overtuigen, maar we willen er wel iets náást zetten. Er is veel angst voor het sterven, maar er is ook veel onwetendheid. Het is iets waar we niet vertrouwd mee zijn, en dat we daarom graag willen controleren.’ Een van de doelen van het expertisecentrum is om mensen minder angstig te maken voor het sterven. ‘Angst hoort bij het stervensproces, maar we kunnen er ook vertrouwen in ontwikkelen.’
medisch zinvol
De politiek kan hieraan bijdragen door bijvoorbeeld meer te investeren in palliatieve zorg en de kennis daarover. Ook artsen hebben hieraan behoefte, merkt Visser. ‘Veel artsen worstelen met stervensprocessen, ook omdat patiënten en hun familie soms iets anders vragen dan wat artsen medisch zinvol vinden. De vraag of alles kan en moet, wordt wel vaker gesteld, maar is nog geen gemeengoed. We moeten accepteren dat er ook een eind komt aan het leven.’
Nu kennis van het Expertisecentrum Euthanasie met huisartsenpraktijken wordt gedeeld, zou dat ook moeten met de kennis van het Landelijk Expertisecentrum Sterven, vindt Visser. In de petitie worden daarnaast betere verlofregelingen bepleit, zodat stervende mensen intensief kunnen worden bijgestaan door hun naasten.
Het expertisecentrum staat los van geloof of levensbeschouwing, zegt Visser. ‘Sterven overstijgt elke religie, en is iets universeel menselijks. Het geloof kan daarin mensen tot steun zijn, maar als expertisecentrum willen we er zijn voor iedereen.’ <
bron: verschenen in Nederlands Dagblad