BLOG Machteld Huber – nr. 11
Voordat ik mij aan de ‘zwaardere’ thema’s waag, die ik in mijn vorige blog aangekondigde, wil ik nu aandacht besteden aan wat we zelf kunnen doen om zo gezond mogelijk te blijven als we ouder worden. Voor mijzelf is dat nu een zeer actueel thema, want de verbouwing van het nieuwe levensloopbestendige huis en tegelijkertijd het voorbereiden van de verkoop van ons huidige gezinshuis, vraagt op dit moment heel veel van ons kunnen. Aan het aantal beslissingen dat we moeten nemen en keuzes die we moeten maken, onder andere over voor ons heel nieuwe duurzaamheidsthema’s, lijkt geen einde te komen. En het huidige huis moet volgens de nu gebruikelijke makelaarsnormen zo opgeruimd zijn als ware het een hotel waar je binnenkomt. Dus waar láten we al die spullen op zo’n manier, dat we ze straks nog kunnen terugvinden? En dan moet er een energielabel, een meetrapport, een lijst met spullen die we overdoen, komen, enzovoort.
En vermoeidheid
Kortom, veel stress. En lichamelijke vermoeidheid van het eindeloos trap op – trap af sjouwen met spullen. Het is heel zwaar, maar we vorderen: een fotograaf maakte nu een fotoreportage van ons huis, sfeerbeelden met een brandende haard, een filmpje waar muziek bij komt. Hoe anders dan toen wij 20 jaar geleden dit huis kochten en er een brochure was van een paar bladzijden met een korte beschrijving en wat foto’s. Opnieuw zijn we zo blij dat we dit nú omhanden hebben en niet nog een paar jaar gewacht hebben. Dan trek je zoiets niet meer. Maar hoe blijf je gezond bij zo’n belasting?
Actief ontspannen en goed slapen
Heel simpel allereerst: door na de inspanning ook weer goed te ontspannen en uit te rusten. Ik heb mijn hele werkleven al baat bij een cursus die ik lang geleden deed, over een methode die toen uit Scandinavië kwam en ‘biorelease’ heette. Het kwam erop neer dat je leerde te schakelen tussen de globaal twee typen zenuwstelsel die je in je lichaam hebt. In medische termen heten die het sympathische en het parasympatische zenuwstelsel. Het sympathische zenuwstelsel werkt als je actief bent, alert moet zijn, snel moet reageren enz. en werkt vooral als je wakker bent. Het parasympatische zenuwstelsel regelt je stofwisseling, je spijsvertering, de opbouw en het herstel van je lichaam en werkt vooral als je slaapt. Ik leerde destijds om heel goed te ontspannen en dat helpt mij nog steeds om relatief goed in balans te zijn. Die vaardigheid maakt ook dat ik heel diep en verkwikkend kan slapen en dat maakt dat ik overdag veel aankan. Die cursus van destijds bestaat geloof ik niet meer, maar er zijn ook allerlei andere manieren om actief te leren ontspannen, zoals yoga, meditatie of je laten masseren. Dat is niet soft, dat is zeer gezond makend.
De Blue Zones leren ons veel
Wat mij in mijn werk om gezondheid te bevorderen altijd inspireert zijn de zogenaamde Blue Zones. Gebieden die verspreid over de wereld liggen en waar mensen héél oud worden, grotendeels zonder chronische ziekten en zonder mentale aftakeling. Dat kan dus. En dat ligt niet aan hun genen, maar aan de leefstijl van deze mensen die – ook al wonen ze in Japan of in het Middellandse zeegebied of in West- of Midden-Amerika – overeenkomsten vertoont. Daar kunnen we dus wat van leren.
En hoe is die leefstijl dan? Allereerst hun voeding: deze mensen eten vers bereid eten en geen industrieel bewerkt voedsel. Verder eten ze grotendeels plantaardig en weinig vlees, vis en zuivel. Ook met plantaardig voedsel kan je goed aan de eiwitbehoefte van je lichaam voldoen. En verder eten ze matig en stoppen als ze prettig verzadigd zijn. Daarnaast bewegen ze veel, op een natuurlijke manier. Ze lopen veel, fietsen als dat kan, werken in hun moestuintje en zitten dus ook op hogere leeftijd niet de hele dag op de bank, bij wijze van spreken. Dit zijn de bekende gezond makende factoren: de voeding en bewegen.
Minder bekende factoren
Maar dan zijn er nog twee bijzondere kenmerken van hun leven, waar je minder snel aan zou denken: deze mensen hebben een leven en dagbesteding die ze als zinvol beschouwen. Ze komen hun bed uit omdat ze bezig zijn met dingen die voor hen vervullend zijn, die ze graag doen en die ze ook graag blijven doen als ze ouder worden, al is het dan wat minder intensief. Dus met pensioen gaan en achter de geraniums gaan zitten kennen ze niet.
En tot slot voelen al deze mensen zich verbonden met andere mensen. Ze zijn niet eenzaam. Ze voelen zich ergens bij horen en hebben sociale contacten. Dat kan een dorpsgemeenschap zijn, een grote familie of een religieuze gemeenschap, dat maakt geen verschil. Echte eenzaamheid is heel ongezond voor mensen en het is bekend dat sociale contacten bijvoorbeeld ook de ontwikkeling van dementie vertragen. Kortom, goed om te weten en om rekening mee te houden.
Dit zijn de vier bekendste kenmerken uit de Blue Zones. Er zijn er nog een paar meer, zoals een glaasje wijn op z’n tijd… Gelukkig kan ik over mijn leefstijl zeggen dat die behoorlijk overeenkomt met wat ik hier beschrijf. Alleen kom ik in deze drukke periode wat minder vaak op mijn vrouwengym club, wat dan ook wel weer leerzaam is, omdat zich dat direct vertaalt in meer stijfheid. Wat motiveert om wél weer te gaan!
Machteld Huber, voormalig huisarts en onderzoeker. Ontwikkelde het brede begrip Positieve Gezondheid, waarbij zingeving centraal staat. Zij volgt haar eigen ‘laatste 1.000 dagen project’ en deelt haar belevenissen in periodieke blogs op de website van het Landelijk Expertisecentrum Sterven
Ben je benieuwd naar eerdere blogs van Machteld, lees ze hier.