Nog een paar uur.
Veel langer zal het niet zijn.
Dan is ze dood.
Wat doe je in de laatste uren dat je lief nog leeft?
Wat doe je in de laatste uren dat ze nog levend, nou ja ze ademt, bij je is?
Er is geen handleiding. Waar vind je houvast? Waar vind je aanwijzingen hoe je te gedragen? Die zijn er niet. Het is nacht en ik zit naast mijn vrouw. De kinderen liggen in bed. Ik hoop dat ze slapen. Het afscheid een paar dagen terug was hartverscheurend. Een voor een zochten ze haar op en sprak ze kort met ze. Veel kracht had ze niet meer. Is er een eenzamere ervaring voor een moeder dan afscheid te nemen van je drie kinderen? Ik betwijfel het.
Ik kijk naar haar. Zoals zo vaak die laatste 13 nachten dat ik naast haar zit. Ik zie een prachtige vrouw met een aan de buitenkant ongeschonden lichaam. Om weer verliefd op te worden. Ik ben verbaasd hoe aantrekkelijk en vrouwelijk ik haar nog vind. Van binnen opgevreten door de kanker, dat wel.
Aan het begin van die laatste nacht verandert haar ademhaling. Van rustig naar een zagende adem. Dat ken ik van mijn werk in het ziekenhuis. De zagende adem met na een serie ademhalingen een pauze. Een pauze die steeds groter wordt. Tot er geen nieuwe serie meer komt. Het is als een oververhitte machine die steeds meer begint te protesteren omdat er teveel gevraagd wordt. Alsof je met je vingertoppen aan de rand van een ravijn hangt en langzaam de kracht uit je vingers vloeit. Nog even en je stort naar beneden. Met alles wat in je zit hou je vast aan het leven. Dan stopt de machine, geven de vingertoppen het op, bezwijkt het lichaam. Dood. Nog even, dan is het zover. Hooguit nog een paar uur.
Wat doe je in die laatste uren? Wat doe ik in die laatste uren? Gekke dingen.
Ik maak een lijstje in mijn iphone:
-bibliotheekpasje opzeggen
-vpro gids overzetten
-kinderbijslag veranderen
-wegenbelasting op andere naam
Ik doe het goed gemutst en ik ben tevreden dat ik zo helder ben. Opgelucht dat het bijna voorbij is. Alles onder controle. Hoeveel manieren zijn er om naderend onheil de baas te blijven?
Surfend op internet zoek ik naar ars moriendi, de kunst van het sterven. Hoewel ik niet degene ben die dood gaat, ben ik wel nieuwsgierig. Ik lees over manieren om voorbeeldig te sterven. Beetje laat om die lessen pas op je sterfbed tot je te nemen denk ik gepikeerd. Hadden die wijsgeren dat zelf niet in de gaten?
Terwijl ik luister naar de ademhaling van mijn lief, merk ik dat de pauzes langer worden. Praten kan ze al een paar dagen niet meer. Als het op die ochtend in mei al licht begint te worden, kruip ik nog één keer bij haar in bed. Voor de laatste keer lig ik lepeltje-lepeltje met haar. Ik denk aan de eerste nacht dat de diagnose borstkanker bekend is. We zijn vol vertrouwen dat het goed komt, mijn vrouw dan. Ik volg haar. Dat is voor de kinderen ook beter. We zetten de schouders eronder! De dood is voor anderen, niet voor ons. In de nacht huil ik stil en vraag ik me af: wat moet ik in godsnaam zeggen op de begrafenis? Ik heb nog even de tijd.
Omdat al mijn cellen gevuld zijn met haar jarenlange liefde, denk ik dat het misschien wel lukt. Dat ik de dans misschien ontspring. Dat het wel mee zal vallen met de rouw. Ik neem een besluit: als ze dood is ga ik in op alle prikkels en ervaringen die ik krijg. Zowel de positieve als de negatieve. Ik ga geen ervaring uit de weg. Het voornemen geeft me rust. Het is het soort avontuur waar ik van hou. Het is de houvast die ik nodig heb.
Op 23 mei 2010, eerste pinksterdag om 06.22 uur begint een pauze die nooit meer eindigt.
In 2012 heb ik een Japanse kers geplant in ons voortuintje. Symbool van schoonheid en vergankelijkheid. Elk voorjaar bloeit de boom kort maar krachtig. Hartstochtelijk en heel uitbundig, met prachtige roze bloemen. Voor haar. Voor mij, voor de wereld. En elk voorjaar weet ik weer van alle liefde.
Stephan is oprichter van The Healing Tribe. Meer weten bezoek hier zijn website.