Als ik de telefoon die avond aanneem, hoor ik aan haar zachte, dunne stem dat ze voelt dat ze achteruit gaat. De laatste weken ben ik wekelijks bij haar geweest om haar een ritmische inwrijving te geven, waar ze van...
Wanneer houdt het leven op en is iemand dood? Is dat op het moment dat het hart niet meer klopt, het bloed niet meer stroomt en de schouwarts de dood heeft vastgesteld? Maar hoe komt het dan dat hospicewerkers met...
De eerste keer dat ik in aanraking kwam met postmortale zorg was toen ik als leerling-verpleegkundige in 1992 in het ziekenhuis werkte. Ik weet het niet meer exact, maar ik schat dat ik in die tijd (ongeveer een jaar, ik...
Het oerbeeld van de behoefte aan waken bij een stervende vinden we in de evangeliën. Na het Avondmaal komt Christus met zijn leerlingen aan bij de Hof van Gethsemane en vraagt hen om daar te blijven, te waken en te...
In de palliatieve en terminale zorg spelen niet alleen reguliere behandelingen en zorg een rol, maar ook is er een plaats voor complementaire zorg, zorg die de reguliere handelingen aanvullen en die aansluiten op de holistische zienswijze op gezondheid en...
Een Kerstlegende, geschreven door Auke Jelsma. Deze legende werd in de 13e eeuw dankzij Marco Polo ook in West- Europa bekend. Op zijn reis naar China was hij in het huidige Iran op de drie praalgraven van Melchior, Balthasar en...
Als geen ander moment in het leven is de dood omgeven door rituelen. We kennen allemaal de rituelen bij de uitvaart. Goed bekeken is een uitvaart een ineenstrengeling van rituelen die ons helpen stap voor stap los te laten. Maar...
Mam, hoe ziet de hemel er eigenlijk uit?” Ze ligt in haar bed en kijkt me aan. Bruin krullend haar en bruine ogen. Januari 2005. Ze is vier jaar en zes maanden. Ik probeer een beschrijving te geven van wat...
Ik kom op een kamer waar een vrouw in bed ligt. Ze is helemaal alleen op de kamer, er staan prachtige bloemen, in de vensterbank, op het tafeltje… Allemaal verschillende boeketjes. Ook zie ik een stapeltje kleurboeken, alles liefdevol geordend....
Wat hebben stervenden nodig? Wat hebben wij nodig wanneer wij sterven? Als antwoord op de vraag bij welke innerlijke houding vanuit de omgeving de stervende mens gebaat is, deelt zij met ons haar theorie ‘V.E.R.T.R.O.U.W.E.N.’. Deze is ontstaan uit haar...